Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy, czyli ten z opcją spłaty rodzinnej i gwarancją BGK, pod obecną nazwą funkcjonuje od 1 marca 2023 roku. Przy okazji wprowadzania Bezpiecznego Kredytu również od lipca 2023 Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy przeszedł modyfikację. Dochodzą nowe ograniczenia, ale również nowe możliwości skorzystania z programu. Poprawiają się warunki cenowe dla kredytów z wkładem mniejszym niż 20%. Ustawa wymaga od banków, by przy ustaleniu ceny gwarancję BGK traktować jak wkład własny. Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy cenowo niewiele różni się od standardowych kredytów. Bonusem jest wspomniana spłata rodzinna oraz możliwość uzyskania kredytu bez wkładu własnego. Co się zmienia w Rodzinnym Kredycie Mieszkaniowym od 1 lipca 2023?
Cena – Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy lipiec 2023
Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy z wkładem własnym niższym niż 20% objęty jest gwarancją BGK (Bank Gospodarstwa Krajowego) brakującego wkładu własnego. Niezależnie, czy kredytobiorca wnosi 20%, 10% czy 0% wkładu własnego otrzyma te same warunki cenowe w zakresie oprocentowania kredytu.
Ryzyko związane z niskim wkładem własnym przejmuje na siebie Bank Gospodarstwa Krajowego. Tym samym kredytobiorca nie ponosi wyższego kosztu kredytu.
Strona umowy innego kredytu hipotecznego
Kredytobiorcą Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego nie może być osoba, która w okresie 36 miesięcy przed złożeniem wniosku o RKM była stroną innego kredytu mieszkaniowego z przeznaczeniem na nabycie mieszkania lub domu.
W odniesieniu do Bezpiecznego Kredytu zapis ten miał zapobiec zamianie drogiego kredytu mieszkaniowego na tani. W przypadku Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego kredytobiorca cenowo niewiele zyskuje. Dodatkowo posiadanie innej nieruchomości mieszkalnej w przeszłości nie blokuje wnioskowania o Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy. Stąd dziwi dodanie tego warunku również dla RKM.
Cesja praw z umowy deweloperskiej
Z celów kredytowania Rodzinnym Kredytem Mieszkaniowym z dniem 1 lipca 2023 wyłączono możliwość kredytowania nieruchomości na rynku pierwotnym na podstawie cesji wierzytelności z umowy deweloperskiej.
Oznacza to, że jeśli pierwotny nabywca który podpisał umowę deweloperską chce się z niej wycofać poprzez zbycie praw na rzecz innego kupującego (bez rozwiązywania umowy z deweloperem) to takiej transakcji nie skredytujemy Rodzinnym Kredytem Mieszkaniowym. Zbycie praw z zawartej już umowy deweloperskiej najczęściej wiąże się też z odstępnym, które trzeba opłacić gotówką. Zakup nieruchomości na podstawie cesji z umowy deweloperskiej (umowa trójstronna między sprzedającym, kupującym i deweloperem) możliwy jest do sfinansowania standardowym kredytem mieszkaniowym.
Nieruchomość gruntowa jako wkład własny
Doprecyzowano w ustawie warunek związany z nieruchomością gruntową jako wkładem własnym. Ustawa wyraźnie wskazuje, że mowa o „pustej” działce, na której nie rozpoczęto prac (brak wpisów w dzienniku budowy). W takim przypadku wkład własny może przekroczyć 200 tys. zł, a suma wkładu własnego i kredytu nie może przekroczyć 1 mln.
Środki z Konta Mieszkaniowego / Lokaty Mieszkaniowej
Doszedł warunek związany z oszczędzaniem na pierwsze mieszkanie lub dom z wykorzystaniem Konta Mieszkaniowego. Jeśli wkładem własnym będą środki wraz z premią zgromadzone na Koncie Mieszkaniowym to suma wkładu własnego i kredytu nie może przekroczyć 1 mln. Można tym samym przekroczyć próg 200 tys. dla wkładu własnego.
Udział do 50% w odziedziczonej nieruchomości
Po zmianach lipcowych z Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego mogą skorzystać również osoby posiadające udział nie większy niż 50% w jednej nieruchomości mieszkalnej (mieszkanie, dom) nabyty w drodze dziedziczenia. To pod dodatkowym warunkiem:
- Braku zamieszkiwania od co najmniej 12 miesięcy w przypadku prawa własności.
- Braku zamieszkiwania od co najmniej 12 miesięcy lub przeznaczenia Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego na nabycie pozostałych udziałów. To w przypadku spółdzielczego własnościowego prawa do mieszkania lub domu.
Tu mamy niespójność przepisów. Z jednej strony nie kredytujemy udziałów. Z drugiej strony wyjątek znoszący warunek „braku zamieszkiwania” dotyczy tylko spółdzielczego własnościowego prawa. Na koniec mamy interpretację ministerstwa że można finansować nabycie dalszych udziałów (co prawda dotyczącą Bezpiecznego Kredytu, ale cele kredytowania mamy takie same).
Na moment spłaty rodzinnej można posiadać już tylko tę nieruchomość, która była finansowana Rodzinnym Kredytem Mieszkaniowym.
Nieruchomość wyłączona z użytkowania decyzją nadzoru budowlanego
Również dla Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego dodano warunek pozwalający na skorzystanie z kredytu w sytuacji, gdy posiadana nieruchomość (mieszkanie, dom) została wyłączona z użytkowania decyzją nadzoru budowlanego.
Jeśli wyłączenie z użytkowania jest skutkiem katastrofy budowlanej lub działania żywiołu nie ma ograniczeń czasowych. W innych przypadkach od wydania decyzji musi upłynąć 12 miesięcy.
Nabycie wyłącznie udziałów w nieruchomości
Doszedł nowy warunek ograniczający w zakresie przeznaczenia środków z Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego na nabycie wyłącznie udziałów w nieruchomości [art 4, ust 1a]. Nie dotyczy to oczywiście sytuacji, gdy małżonkowie z rozdzielnością lub rodzice wspólnego dziecka nabywają wspólnie całą nieruchomość, ale każdy w swoim udziale.
Tu, jak już wspomniałam, mamy nie do końca jasne przepisy.
Kontrola prawdziwości oświadczeń
Dodano zapisy uprawniające bank kredytujący do dokonania kontroli:
- Prawdziwości oświadczeń w zakresie posiadania mieszkania lub domu, składanych na formularzach BGK wraz z wnioskiem kredytowym. Kontroli bank może dokonać w terminie 5 lat od złożenia oświadczeń.
- Niewystąpienia przesłanek zwrotu spłaty rodzinnej w terminie 5 lat od jej dokonania.
Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy lipiec 2023 – podsumowanie
Pozostałe zasady kredytowania w ramach Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego pozostają bez zmian i znajdziesz je w moim poprzednim wpisie:
Rodzinny Kredyt Mieszkaniowy. Warunki od 1 marca 2023 r.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 1 października 2021 r. o rodzinnym kredycie mieszkaniowym i bezpiecznym kredycie 2%.
Autor: Bożena Myszczyszyn, Ekspert Kredytowy Poznań