Pracownicze plany kapitałowe (PPK) to element tzw. III filaru systemu emerytalnego. Jest to program długoterminowego oszczędzania, w którym pracodawca i państwo dokładają się do oszczędności pracownika. Ten artykuł jednak nie dotyczy samego PPK i zasad funkcjonowania programu, ale tego na jakich warunkach zgromadzone w PPK środki możesz wykorzystać jako wkład własny do kredytu mieszkaniowego. Ustawa o PPK przewiduje takie rozwiązanie. Jednak przepisy to jedno, a praktyka bankowa to drugie. Czytając dalej dowiesz się w jaki sposób banki podchodzą do PPK jako wkładu własnego w związku z kredytem hipotecznym.
PPK i wkład własny do kredytu hipotecznego w ustawie
Kwestię wypłaty środków z PPK z przeznaczeniem na wkład własny do kredytu mieszkaniowego reguluje artykuł 98 ustawy o PPK.
- Na Twój wniosek instytucja finansowa prowadząca PPK może wypłacić do 100% środków zgromadzonych w PPK w celu pokrycia wkładu własnego.
- Zawierasz w tym celu umowę z instytucją prowadzącą PPK.
- Środki podlegają zwrotowi w wartości nominalnej.
- Do wypłaty środków wskazujesz:
-
- Konto osobiste w przypadku kredytu mieszkaniowego na budowę lub przebudowę
- Rachunek bankowy zbywcy (deweloper, osoba fizyczna) w pozostałych przypadkach.
- Umowa, którą podpisujesz z instytucją prowadzącą PPK określa:
-
- Opis inwestycji finansowanej kredytem np. zakup mieszkania na rynku wtórnym
- Zasady i terminy płatności. Będą one wynikały z umowy przedwstępnej lub z umowy z bankiem kredytującym (przy budowie).
- Zasady i terminy zwrotu środków do PPK.
- Zwrot środków do PPK.
-
- Środki zaczynasz zwracać do PPK nie dalej niż w ciągu 5 lat.
- Całość środków zwracasz w terminie nie dłuższym niż 15 lat od dnia wypłaty środków.
- Jeśli masz więcej niż jeden rachunek PPK, co się może zdarzyć, jeśli zmieniasz pracodawcę, możesz zawrzeć umowę o wypłatę środków na wkład własny z każdą z tych instytucji, ale tylko pod warunkiem, że wypłata dotyczy tego samego celu, tej samej inwestycji i tego samego kredytu mieszkaniowego.
- Nie możesz zawrzeć kolejnej umowy o wypłatę środków na wkład własny z tą samą instytucją prowadzącą PPK.
- Całej operacji dokonasz tylko pod warunkiem, że masz mniej niż 45 lat. Po 45 roku życia wypłata środków z PPK na wkład własny do kredytu mieszkaniowego jest niemożliwa.
- Własność innej nieruchomości nie koliduje z możliwością wykorzystania środków z PPK na zakup kolejnej.
Co jest wkładem własnym wg ustawy o PPK?
Wkład własny to środki uczestnika PPK, które jako kredytobiorca wnosi na poczet:
- Sfinansowania kosztów budowy lub przebudowy budynku mieszkalnego
- Zapłaty części ceny zakupu:
- prawa własności budynku mieszkalnego
- lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość
- spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego
- prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części
- nabycia udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej
Wypłata środków z PPK na poczet wkładu własnego związanego z nieruchomością związana jest ściśle z kredytowaniem tego celu. Nie wypłacisz środków z PPK, jeśli chcesz tylko uzupełnić swoje własne środki, bez kredytu.
Wniosek o wypłatę środków z PPK na wkład własny
Zanim podpiszesz umowę z instytucją prowadzącą PPK składasz wniosek. Każda instytucja ma własne formularze, ale zestaw podstawowych danych na wniosku powinien wyglądać podobnie:
- Dane osobowe uczestnika programu PPK
- Wskazanie numeru rachunku PPK z którego nastąpi wypłata
- Wnioskowana kwota wypłaty (cześć środków, 100%)
- Wymagany wkład własny do kredytu hipotecznego przez bank kredytujący
- Przeznaczenie środków, czyli czy to ma być budowa, czy zakup. Jeśli zakup to czy od dewelopera, czy na rynku wtórnym.
- Wskazanie numeru konta bankowego do wypłaty (przy zakupie konto sprzedawcy) wraz z nazwą posiadacza rachunku.
O wypłatę środków z PPK wnioskujesz po decyzji kredytowej banku i załączasz tę decyzję do wniosku.
Wypłata środków następuje w terminie 14 dni od zawarcia umowy z instytucją prowadzącą PPK.
Wkład własny z PPK a umowa kredytowa z bankiem
W przeciwieństwie do zasad wypłat środków z książeczki mieszkaniowej przy wypłacie środków z PPK umowa kredytu hipotecznego zawarta z bankiem w żaden sposób nie odnosi się i nie reguluje kwestii wypłaty z PPK. Kwestię wypłaty środków na wkład własny w związku z konkretną umową kredytu mieszkaniowego reguluje jedynie umowa pomiędzy uczestnikiem PPK a instytucją finansową prowadząca PPK.
Czy banki kredytujące akceptują wkład własny z PPK?
Dochodzimy do etapu ustawa sobie, a życie sobie. Procedury bankowe bowiem nie przewidują środków z PPK jako źródła finansowania wkładu własnego. Oficjalnie nie ma takiego źródła wkładu własnego.
W większości banków odpowiedź brzmi (stan na styczeń 2023):
Niestety nie akceptujemy wkładu własnego z PPK
Czy zatem możesz wypłacić środki z PPK na wkład własny, jeśli bank mówi NIE?
Część banków nie jest aż tak kategoryczna w odpowiedzi, jednak w większości banków nie możesz złożyć deklaracji środków leżących na rachunku w PPK jako wkładu własnego. Po wypłacie środków z PPK dokumentujesz wniesienie wkładu własnego w standardowy sposób, czyli:
- Przy budowie domu finansujesz z wypłaconych środków budowę, a bank potwierdzi zaangażowanie środków własnych w drodze inspekcji. Wkładem własnym jest więc wartość nakładów faktycznie zrealizowanych na budowie,
- Przy zakupie nieruchomości na rynku wtórnym bank zweryfikuje wniesienie środków własnych na podstawie treści aktu notarialnego, w którym sprzedający potwierdzi, że środki otrzymał. Oświadczenie w treści aktu notarialnego jest wystarczające.
- Na rynku pierwotnym dla inwestycji realizowanych na podstawie umów deweloperskich, po przelaniu środków z PPK do dewelopera, potwierdzi on otrzymanie środków fakturą lub oświadczeniem.
Problemem może być sytuacja budowy domu i kredytowania naprzemiennego, jeśli bank przed decyzją kredytową będzie wymagał potwierdzenia posiadania środków własnych. W większości banków liczą się tylko środki na Twoich rachunkach bankowych, a nie te na rachunku PPK. Z kolei nie mając decyzji banku nie wypłacisz również środków z PPK na wkład własny. Jeśli potwierdzenie posiadania środków własnych jest warunkiem uruchomienia pierwszej transzy to realizacja będzie możliwa.
Aktualizacja 2024
Wg stanu na wrzesień listopad 2024 akceptację PPK jako źródła wkładu własnego potwierdził:
- Alior Bank
- ING Bank Śląski
- VeloBank
- Santander Bank Polska – do wniosku należy przedłożyć zaświadczenie o kwocie zgromadzonych środków w PPK, bo bank uwzględni w kalkulacji zdolności kredytowej miesięczną kwotę zwrotu
- PKO BP – przelew bezpośrednio z PPK (z pominięciem konta kredytobiorcy) prawdopodobnie zostanie zaakceptowany jako warunek uruchomienia, o ile zostanie zrealizowany przed uruchomieniem kredytu
W tych bankach udokumentowanie wniesienia wkładu własnego przelewem z PPK (zamiast przelewu z konta kredytobiorcy) nie stanowi problemu.
Być może więcej banków zmieniło podejście, ale nie było w temacie oficjalnej komunikacji.
Jeśli szukasz informacji o samym PPK to przejdź do oficjalnej strony programu MojePPK
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych [Dz.U. 2018 poz. 2215].
Autor: Bożena Myszczyszyn Ekspert Kredytowy Poznań
