Rekomendacja U dotycząca dobrych praktyk w zakresie bancassurance, czyli współpracy instytucji bankowej i ubezpieczeniowej weszła w życie 31 marca 2015 roku. Odnosi się ona do kwestii ubezpieczeń przy kredytach hipotecznych oraz przy kredytach gotówkowych. Wcześniejsza, podwójna rola banku mogła rodzić w ocenie KNF (Komisja Nadzoru Finansowego) konflikt interesów.
Ubezpieczenia przy kredytach hipotecznych
Nowe regulacje w obszarze ubezpieczeń oferowanych przez banki przy kredytach hipotecznych spowodowały głównie zmianę formy zawieranych ubezpieczeń bez widocznego wpływu na koszt i zakres ochrony. Mowa oczywiście o bankowym ubezpieczeniu nieruchomości, ubezpieczeniu na życie lub ubezpieczeniu od utraty pracy. Umowy generalne, czyli ubezpieczenie grupowe, zastąpiono ubezpieczeniami indywidualnymi.
Nadal są to jednak ubezpieczenia zawierane za pośrednictwem banku. Nadal też dla obowiązkowych ubezpieczeń bank daje możliwość dostarczenia polisy własnej przez klienta.
KNF zakwestionował bowiem wcześniejszą praktykę występowania banku zarówno w roli ubezpieczającego jak i pośrednika w sprzedaży ubezpieczeń. Podwójna rola banku w ocenie KNF mogła powodować konflikt interesów. Przejście na formę indywidualną ubezpieczeń pozwala bankom występować w roli pośrednika ubezpieczeniowego, a co za tym idzie na czerpanie z tego tytułu wynagrodzenia.
Jest jeszcze kwestia tak zwanej sprzedaży łączonej, gdzie ubezpieczenie z oferty banku (na życie, nieruchomości) może być elementem oferty cenowej.
Ubezpieczenia przy kredytach gotówkowych
Większy wpływ rekomendacja wywarła na obszar kredytów gotówkowych i konsumpcyjnych. Tu bowiem składka z tytułu ubezpieczenia mogła stanowić znaczący koszt początkowy kredytu. Negatywną konsekwencją wprowadzenia rekomendacji U w połączeniu z niskimi stopami procentowymi jest zauważalny wzrost kosztu prowizji za udzielenie kredytu konsumpcyjnego. Wyższe prowizje za udzielenie kredytu zrekompensowały bowiem spadek dochodów banków z tytułu ubezpieczeń. W 2016 roku dla klientów wysokiego ryzyka prowizje za udzielenie kredytu gotówkowego sięgnęły nawet 39% kwoty kredytu.
Polisy inwestycyjne
Trzeci obszar objęty zakresem rekomendacji U to polisy inwestycyjne, czyli polisy z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. W tym obszarze korzystniejsza jest dla klienta forma ubezpieczenia indywidualnego głównie z uwagi na okres odstąpienia od umowy jak i konstrukcję takiego produktu. Przy polisie indywidualnej jest możliwość posiadania rachunku dodatkowego ze swobodnym dostępem do środków oprócz rachunku podstawowego obwarowanego kosztem wcześniejszego wykupu. Do tego typu polis szczególnie odnosi się kwestia dopasowania produktu do potrzeb.
Podstawowe zagadnienia objęte rekomendacją U:
[1] Rozdzielenie roli ubezpieczającego i pośrednika ubezpieczeniowego.
[2] Nacisk na dopasowanie produktu do potrzeb i możliwości klienta, czyli eliminowanie tzw missellingu.
[3] Możliwość dochodzenia roszczeń bezpośrednio przez ubezpieczonego lub spadkobierców w sytuacji, gdy bank jest ubezpieczającym i nie korzysta z uprawnienia do wypłaty świadczenia.
[4] Bank jako ubezpieczający powinien działać w interesie ubezpieczonego lub spadkobierców.
[5] Swoboda wyboru zakładu ubezpieczeń.
[6] Klient powinien otrzymać w szczególności informacje dotyczące:
- zasad finansowania ubezpieczenia;
- rodzajów ryzyka objętych umową ubezpieczenia;
- warunków ochrony ubezpieczeniowej;
- wyłączeń;
- możliwych przyczyn odmowy wypłaty świadczenia.
[7] Wyczerpująca informacja przy produktach inwestycyjnych w zakresie ryzyka inwestowania i opłat.
[8] Wprowadzenie Karty Produktu jako formy materiału informacyjnego (niezależnie od informacji szczegółowych zawartych w OWU).
[9] Odpowiednie przeszkolenie pracowników sprzedających i obsługujących umowy ubezpieczeniowe.
[10] Bank nie powinien pobierać opłat za rezygnację z ochrony ubezpieczeniowej. Klient powinien być poinformowany o konsekwencjach takiej rezygnacji (dostarczenie innego zabezpieczenia, wzrost kosztu kredytu, wypowiedzenie umowy itp.).
Źródła:
2014, Rekomendacja U, Komisja Nadzoru Finansowego
Autor: Bożena Myszczyszyn Ekspert Kredytowy, Pośrednik Finansowy Poznań
