Rozpoczął się proces zastępowania indeksem WIRON (poprzednia nazwa WIRD) powszechnie stosowanych wskaźników WIBOR i WIBID. W obecnie funkcjonujących umowach kredytów hipotecznych w większości stosuje się WIBOR 3M lub WIBOR 6M. Dotyczy to również umów z okresowo stałym oprocentowaniem. Administratorem WIRON, tak samo jak WIBOR jest GPW Benchmark S.A., spółka będąca w Grupie Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych. Komisja Nadzoru Finansowego we wrześniu 2022 opublikowała tzw. Mapę Drogową zastąpienia starych wskaźników nowym indeksem. Pierwsze banki czasowo zawiesiły udzielanie kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu do czasu wprowadzenia ofert opartych o WIRON. Cały proces został rozpisany na dwa lata, a rok 2025 ma być tym, który zapisze się w historii jako KONIEC notowań stawki WIBOR. Tym samym docelowo również w istniejących umowach kredytowych z mocy prawa WIRON zastąpi WIBOR. Nawet, gdy nie podpiszesz z bankiem w tej kwestii aneksu do umowy.
WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight)
Podstawą wyznaczania WIRON są transakcje depozytowe już zawarte z terminem overnight (na jeden dzień). Indeks ten bazuje na przeszłości. Obejmuje transakcje nie tylko zawierane przez instytucje finansowe, ale również uwzględnia duże przedsiębiorstwa.
WIRON nie dotyczy wyłącznie rynku międzybankowego i nie stanowi projekcji oczekiwań rynku co do wzrostu lub spadku stóp procentowych, tak jak to ma miejsce w przypadku WIBOR. WIRON nie jest wyprzedzający w stosunku do decyzji Rady Polityki Pieniężnej odnośnie stopy referencyjnej NBP.
W 2022 roku WIRON „wygrał” konkurs na alternatywny wskaźnik referencyjny stopy procentowej.
Indeks składany WIRON 1M, 3M, 6M
Podobnie jak mamy WIBOR 1M, 3M lub 6M, które odzwierciedlają oczekiwania co do stóp procentowych na okres kolejnego miesiąca, 3 lub 6 miesięcy, również WIRON jest wyznaczany z dłuższym okresem zapadalności wstecz.
Jest to wtedy indeks składany WIRON. Oblicza się go na okres 1M (jeden miesiąc), 3M (trzy miesiące) lub 6M (sześć miesięcy) na podstawie historycznych wartości WIRON za dany okres wstecz.
Wartość indeksu WIRON Stopa Składana wyznacza się metodą procentu składanego. Polega ona na złożeniu oprocentowania WIRON dla poszczególnych dni roboczych składających się na okres poprzedzający dzień publikacji Stopy Składanej. Nie jest to zwykła średnia notowań dziennych WIRON.
Procent składany
Metoda procentu składanego w uproszczeniu polega na tym, że liczymy odsetki od odsetek, które mogą być kapitalizowane np. codziennie. Przyjmijmy teoretycznie, że cofamy się o trzy miesiące i każdego dnia roboczego WIRON miał poziom dokładnie taki sam, załóżmy 5%. Składając czysto teoretycznie depozyt na trzy miesiące z kapitalizacją dzienną odsetek suma odsetek odebranych na koniec 3-miesięcznego okresu da nam oprocentowanie przykładowo 5,10%. To właśnie rezultat liczenia odsetek od odsetek w trakcie 3-miesięcznego okresu.
Dlatego też WIRON 3M stopa składana czy WIRON 6M stopa składana mają wyższą wartość niż WIRON overnight, choć na jego bazie są wyznaczane.
Spread korygujący – o co chodzi?
Jeśli w styczniu 2023 różnica między WIBOR 6M a WIRON 6M (składany) wynosi 0,80 p.p., w grudniu 2022 ta różnica wynosiła 1,20 p.p., a rok wcześniej 1,80 p.p. to w spreadzie korygującym chodzi o uśrednienie tej różnicy. Tak, aby na moment konwersji indeksów korekta uwzględniała uśrednioną różnicę między notowaniami indeksów za dłuższy okres czasowy.
Banki w załącznikach do umów kredytu hipotecznego tzw. BMR (plan awaryjny na wypadek istotnej zmiany lub zaprzestania opracowywania danego wskaźnika referencyjnego) również informują o zasadach korekty. Zasada korekty może być różna w zależności od banku. W momencie ustawowej konwersji na WIRON nadrzędna będzie zasada korekty ustalona w przepisach prawa.
WIRON vs. WIBOR
Oba indeksy, zarówno WIRON jak i WIBOR, mają tego samego administratora. „Mapa drogowa” mówi o stopach składanych WIRON. Stąd można się było spodziewać, że banki będą stosowały zarówno WIRON 3M stopa składana jak i WIRON 6M stopa składana.
W szczególności, banki oferują kredyty mieszkaniowe oprocentowane według stopy składanej na podstawie indeksu WIRON przy jednoczesnym rozwoju rynku kredytów mieszkaniowych stosujących stałą/okresowo stałą stopę procentową.
Poniżej znajdziesz porównanie notowań obu wskaźników w styczniu 2023.
Dla kredytu hipotecznego w kwocie 400.000 zł spłacanego w ratach równych w okresie 25 lat różnica pomiędzy WIBOR a WIRON przekłada się na różnicę w racie rzędu 215 – 220 zł.
Tu jednak zaskoczenie, bo z rekomendacji NGR opublikowanej 17 stycznia wynika, że w kredytach hipotecznych kierunek zmian jest jednak na WIRON 1M stopa składana. To by oznaczało dla kredytobiorców co miesiąc nowy harmonogram spłaty rat kredytu hipotecznego.
Dla kredytów z oprocentowaniem zmiennym rekomenduje się oprocentowanie bazujące na wskaźniku WIRON 1M Stopa Składana.
MAPA DROGOWA – kolejność
W związku z reformą wskaźników referencyjnych powstała Narodowa Grupa Robocza (NGR). Efektem jej prac jest dokument prezentujący podstawowe założenia wprowadzania indeksu WIRON, czyli Mapa Drogowa.
Wybór docelowego wskaźnika mamy już za sobą (Faza Przygotowawcza).
2023 – faza wprowadzania
- Stopniowe wprowadzanie WIRON w nowych produktach.
- Równolegle funkcjonowanie ofert kredytów hipotecznych opartych o WIBOR i o WIRON.
- Dostosowywanie systemów informatycznych, procedur, umów.
- Weryfikacja przesłanek do wystąpienia zdarzenia regulacyjnego będącego podstawą do wyznaczenia w drodze rozporządzenia Ministra Finansów zamiennika WIBOR i uruchomienia ustawowej procedury (w tym określenie spreadu korygującego i daty wejścia zamiennika w życie).
2024 – faza wyprowadzania
- Nowe kredyty hipoteczne w ofercie oparte tylko o WIRON.
- Wycofywanie wszystkich produktów i instrumentów opartych o WIBOR.
2025 – finalizacja
- Powszechne stosowanie WIRON.
- Zaprzestanie kalkulacji i publikacji WIBOR i WIBID.
- Konwersja istniejących umów i instrumentów opartych o WIBOR na zamiennik (WIRON) wskazany w Rozporządzeniu Ministra Finansów z uwzględnieniem wyznaczonego spreadu korygującego.
Aktualizacja Mamy Drogowej 25.10.2023
Finalny moment konwersji został przesunięty na koniec 2027 roku. Komunikat
WIRON wskaźnikiem stopy procentowej
13 lutego 2023 pojawił się komunikat na stronie KNF z informacją, że WIRON stał się wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej. Tym samym może być już składnikiem oprocentowania kredytów konsumenckich lub hipotecznych. Dla kredytów hipotecznych rekomendowany jest WIRON 1M stopa składana.
WIRON – podsumowanie
Być może będzie możliwość zamiany WIBOR na WIRON w starych umowach kredytów hipotecznych wcześniej w drodze aneksu do umowy kredytowej. Wtedy zasady przejścia określa umowa z bankiem. Jeśli jednak nie zawrzesz aneksu to i tak indeks WIRON zacznie obowiązywać na zasadach powszechnie obowiązujących przepisów prawa. W przyszłości nie zweryfikujemy, czy WIRON jest korzystniejszy niż WIBOR, bo z racji zaprzestania publikacji tego drugiego nie będzie danych do porównania. Na dziś WIRON jest niższy niż WIBOR o ok. 0,80 p.p. Jeśli Twój kredyt jest w okresie obowiązywania stałej stopy procentowej to „zamianę” indeksów odczujesz dopiero po zakończeniu okresu stałego oprocentowania.
Niewiadomą są natomiast marże w ofertach kredytów hipotecznych opartych o WIRON. W starych umowach ta zamiana raczej powinna być na plus dla kredytobiorcy. Czy cała „operacja” przyniesie wymierne korzyści również nowym kredytobiorcom, czas pokaże.
Kampania informacyjna ZBP i banków: Najważniejsze informacje dotyczące wskaźników WIBOR i WIRON
Opracowanie własne na podstawie:
Bożena Myszczyszyn Ekspert Kredytowy Poznań
